شرکت تضامنی به عنوان مهمترین شرکت شخص در نظام حقوقی ایران شناخته می‌شود. بنابراین آشنایی با ویژگی‌ها و خصوصیات بارز این گونه شرکتها و همچنین مراحل ثبت آن‌ها، برای اشخاص علاقه‌مند به فعالیت در این حوزه مسئله‌ای ضروری است. در این مقاله پس از معرفی شرکت تضامنی، در مورد چگونگی ثبت شرکت تضامنی صحبت می‌شود.
شرکت تضامنی چیست؟
بر اساس ماده‌ی 116 قانون تجارت، به شرکتی همراه با یک اسم مخصوص و با هدف انجام امور تجارتی بین دو و یا چند نفر و همچنین با مسئولیت تضامنی، شرکت تضامنی گفته می‌شود. نکته‌ی قابل توجه در خصوص این شرکتها این است که در صورت عدم وجود کافی دارایی‌ها و اموال شرکت برای تأدیه تمامی قروض شرکت، هر کدام از شرکا وظیفه‌ی پرداخت قروض را بر عهده دارند.
ثبت شرکت تضامنی دارای سابقه‌ای طولانی از لحاظ تاریخی است. در واقع این شرکت برگرفته از حقوق رم بوده و رواج آن به شکل فعلی در اروپا مربوط به قرون وسطی می‌شود. امروزه علی‌رغم وجود مسئولیت نامحدود شرکا در قبال طلبکاران، به طور تقریبی شاهد حضور شرکت تضامنی در نظام حقوقی تمامی کشورها هستیم.
در حقیقت می‌توان گفت که تشکیل و ثبت شرکت تضامنی بیشتر مختص افرادی است که علاوه بر وجود اعتماد بین آن‌ها، از سرمایه‌ی کافی برای به کارگیری در این زمینه بی‌بهره هستند. در این نوع شرکت هرگاه اسم شرکت مشتمل بر اسامی تمام شرکا نباشد باید بعد از اسم شریک یا شرکایی که ذکر شده است عبارتی از قبیل شرکا و یا براداران قید گردد.
ثبت شرکت تضامنی منوط به داشتن چه شرایطی است؟
- قرارداد مربوط به شیوه‌ی همکاری و توافق شرکا تنظیم گردد.
- کلیه‌ی اصول و قوانین حاکم بر فعالیت‌های جاری و مدیریتی شرکت به صورت اساسنامه تهیه شود.
- سرمایه‌ی نقدی صاحبان شرکت به حساب متعلق به شرکت تضامنی پرداخت گردد.
- لیست مربوط به سرمایه‌ی غیرنقدی شرکا تهیه و پس از بررسی و ارزیابی کارشناس رسمی به دفتر شرکت تحویل داده شود.
- در این مرحله نیز اقدامات لازم جهت تنظیم اساسنامه و یا همان آیین‌نامه‌ی داخلی شرکت تضامنی هم باید توسط مؤسسین آن صورت پذیرد.
برای ثبت شرکت تضامنی به چه مدارکی نیاز دارید؟
در صورت تمایل به تأسیس و ثبت شرکت تضامنی به تهیه و ارائه مدارک زیر نیازمند هستید:
- دو نسخه از اساسنامه شرکت
- دو نسخه از شرکتنامه
- دو نسخه تقاضانامه
- اصل مجوز فعالیت دریافتی از مراجع مربوطه
- کپی برابر با اصل مدارک احراز هویت کلیه‌ی شرکا و مدیران شرکت
- کامل کردن فرم مربوط به تعیین نام شرکت بر اساس اولویت آن‌ها به علاوه‌ی فیش واریزی
- اصل گواهی عدم سوءپیشینه به منظور امضای هیئت‌مدیره و مدیرعامل
- دو نسخه از صورت‌جلسه هیئت‌مدیره
- دو نسخه از صورت‌جلسه‌ی مجمع عمومی مؤسس‌ها
- اصل وکالت‌نامه‌ی وکیل دادگستری در صورت انجام مراحل ثبت شرکت تضامنی به وسیله‌ی وکیل
مراحل ثبت شرکت تضامنی
به منظور ثبت شرکت تضامنی نیاز به انجام مراحل ثبت به ترتیب زیر دارید:
- دو برگ مربوط به تقاضانامه و همچنین دو برگ از شرکتنامه رسمی تکمیل گردد.
- دو جلد از اساسنامه‌ی شرکت تهیه و تنظیم گردد. امضای تمامی صفحات آن توسط کلیه‌ی شرکا الزامی است.
- به سامانه ثبت شرکتها مراجعه شود.
- اطلاعات درخواستی سامانه را کامل کرده و نسبت به انتخاب پنج نام بر اساس اولویت اقدام کنید. نام‌های انتخابی بایستی دارای معنا و مفهوم مطابق با فرهنگ اسلامی و فاقد سابقه ثبت باشند.
- کارشناس مربوطه از طریق بررسی نام‌های انتخابی، اقدام به تعیین یک نام می‌کند.
- کارشناس حقوقی بر اساس وظیفه‌ی خود به ارزیابی و بررسی اطلاعات شما می‌پردازد. کارشناس در صورت عدم وجود هیچ‌گونه نقصی در اطلاعات نسبت به تأیید آن اقدام می‌کند. در غیر این صوررت تقاضاکننده با پیام رفع نقص در سامانه مواجه می‌شود.
- پس از پذیرش اینترنتی مرتبط با ثبت شرکت تضامنی، بایستی نسبت به ارسال سفارشی نسخه‌ی اصلی صورت‌جلسه‌های تنظیمی به همراه ضمائم آن‌ها به نشانی موجود در تأییدیه پذیرش اقدام شود.
- تکمیل فرم‌های مربوطه و ارسال آن‌ها به اداره‌ی ثبت شرکتها گام بعدی محسوب می‌شود. در صورت وجود هر گونه نقص در مدارک متقاضی امکان رویارویی با دو حالت وجود دارد.
انحلال شرکت تضامنی
شرکت تضامنی زمانی منحل خواهد شد که شرایط زیر برقرار باشد:
- مدت تشکیل شرکت منقضی شده باشد.
- شرکت ورشکست شده باشد.
- تمام شرکا رضایت داده باشند.
- صدور حکم انحلال از دادگاه
- فوت شدن یا محجوریت یکی از شرکا حادث شده باشد.
- یکی از شرکا تقاضای فسخ داده باشد.
- ورشکستگی یکی از شرکا
روش مطالبه قروض پس از انحلال شرکت تضامنی
روش مطالبه قروض، یکی از نکات مهم در ثبت شرکت تضامنی است که هنگام تشکیل این شرکتها باید به آن توجه داشته باشیم. تا زمانی که شرکت منحل نشده است تمامی مطالبات باید از خود شرکت دریافت شود. اما هنگامی که شرکت منحل می‌شود لازم است که طلبکاران برای دریافت طلب خود به شرکا رجوع کنند. حتی اگر میزان قروض طلبکاران، از میزان سهم شرکا بیشتر باشد نمی‌توانند از پرداخت قرض ممانعت ورزند.
لازم به ذکر است که اگر در شرکتنامه ترتیب خاصی اتخاذ نشده باشد، مسئولیت شرکا در قبال هم به اندازه میزان سرمایه‌ای است که در شرکت گذاشته اند.
تفاوت اداره شرکت تضامنی با شرکت‌های دیگر چیست؟
این نوع از شرکتها حداقل به وسیله‌ی یک مدیر اداره می‌شوند. انتخاب این مدیر هم از میان شرکا و هم خارج از آن‌ها امکانپذیر است. قابلیت عزل مدیر انتخابی از میان شرکا در صورت عدم قید در اساسنامه، بر اساس اکثریت آرا وجود دارد. اما در مورد مدیر انتخابی خارج از شرکای شرکت، عزل بایستی با توجه به شرایط اساسنامه و در غیر این صورت مطابق با نظر اکثریت شرکا انجام پذیرد.
عزل یک مدیر بدون ارائه‌ی دلیل قابل قبولی از طرف شرکت، با مطالبه‌ی ضرر و زیان از سوی وی همراه است. در صورت ذکر نام مدیر و یا مدیران در شرکتنامه، امکان عزل و یا استعفای آن‌ها جز از راه توافق کلیه‌ی شرکا وجود ندارد. به شرط انتخاب مدیر در اساسنامه، تغییر وی بر اساس شرایط اساسنامه امکانپذیر است.
در صورت انتخاب مدیران پس از تنظیم شرکتنامه و اساسنامه، شرایط لازم برای عزل آن‌ها توسط شرکای شرکت تضامنی و همچنین استعفای آن‌ها مهیا است. به طور کلی در شرکت‌های تضامنی، تقسیم منافع شرکت بر اساس سهم شراکت افراد، انجام می‌شود. ولی امکان تعیین روش دیگری در شرکتنامه وجود دارد. مسئله‌ی ضروری این است که تا زمان عدم جبران کمبود سهم شراکت افراد ناشی از زیان‌های وارده به شرکت، پرداخت هر نوع منفعتی ممنوع است.
انتخاب اسم برای ثبت شرکت تضامنی
طبیعتاً اسم هر شرکت، بیان‌کننده‌ی میزان اعتبار و موقعیت شرکت است. این نوع اسم در خصوص نام شرکت تضامنی، تحت عنوان اسم مخصوص شناخته می‌شود. واضح است که این موضوع محدود به شرکت تضامنی نیست و در ثبت شرکت سهامی عام، ثبت شرکت سهامی خاص، ثبت شرکت نسبی و سایر شرکتها انتخاب اسم مهم است.
بهره‌مندی از اسم مخصوص به منظور بیان مسئولیت شرکا در قبال اشخاص ثالث، به ویژه در شرکت‌های تضامنی از اهمیت بالایی برخوردار است. به این ترتیب بایستی عبارت شرکت تضامنی و یا حداقل نام یکی از شرکا در اسم این مدل از شرکتها ذکر شود. در صورت عدم کاربرد نام تمامی شرکا در اسم شرکت، حتماً باید پس از نام اشخاص موجود از عبارت‌هایی همانند “و شرکا “و یا “و برادران” در نام شرکت استفاده شود.
موضوع حائز اهمیت این است که امکان ذکر نام افراد تنها در خصوص شرکت‌های تضامنی وجود دارد. به این معنی که سایر شرکتها مجاز به انجام این کار در زمان انتخاب نام خود نیستند. بنابراین هنگام ثبت شرکت تضامنی توجه به این نکته و رعایت آن امری مهم به حساب می‌آید.
تفاوت شرکتنامه و اساسنامه در شرکت تضامنی
صاحبان شرکت تضامنی علاوه بر توجه به بیان شرایط اساسی معامله در قراردادها، بایستی نسبت به تنظیم و امضای شرکتنامه اقدام نمایند. شرکتنامه در واقع قرارداد تشکیل شرکت و اساسنامه در اصل دستورالعمل و سازمان شرکت در زمان فعالیت آن است. تفاوت این دو در این مطلب است که هدف شرکتنامه به عنوان عقد شرکت، بیان قصد و رضای تمامی صاحبان آن جهت تشکیل شرکت و مطابق با اصول و شرایط مورد نظرشان است. به عبارت دیگر شرکتنامه، مشخص‌کننده‌ی موارد زیر است:
- حدود مشارکت،
- وظایف، اختیارات و حقوق مربوط به هر یک از شرکا
آیین‌نامه‌ی قانون تجارت، ارائه‌ی شرکتنامه به اداره ثبت شرکتها را برای تمامی شرکتها اجباری کرده‌است. این درحالی است که تنظیم اساسنامه را تنها برای شرکت‌های سهامی و شرکت‌های مختلط سهامی الزامی می‌داند.
وجود تعداد زیاد شرکا و در نتیجه عدم نظارت کافی بر روی امور شرکت‌های سهامی از جمله دلایل تعیین اصول و قواعد مربوط به فعالیت‌های این گونه از شرکتها به حساب می‌آید. البته در صورت تمایل امکان تنظیم اساسنامه توسط شرکت‌های تضامنی هم وجود دارد. اما در یک‌سری از موارد هم شرکا تنها به تنظیم و ارائه‌ی یک شرکتنامه اکتفا می‌کنند.
اشاره به نکات لازم جهت اداره‌ی بهتر امور و فعالیت‌های شرکت در متن شرکتنامه هم کار مفیدی به نظر می‌رسد. مسئله‌ی مهم این است که صاحبان شرکت تضامنی در زمان تنظیم این مدرک بایستی به تعیین تمامی نکات ذکرشده در نمونه شرکت‌نامه‌های موجود در اداره ثبت شرکتها بپردازند. بنابراین ثبت و تنظیم شرکتنامه به شکل سند رسمی مطابق با ماده‌ی 47 قانون ثبت، امری الزامی است.
ثبت شرکت تضامنی و تنظیم شرکتنامه
در صورت عدم توجه به این موضوع بر اساس ماده‌ی 48 همان قانون، سند مورد نظر در هیچ کدام از محاکم قابل قبول نیست. جهت ثبت شرکت‌نامه‌ی مربوط به شرکت‌های تضامنی باید به اداره‌ی ثبت شرکتها مراجعه کرد. البته شرکای شرکت قادر به ثبت این مدرک در یکی از دفاتر رسمی هم هستند. اما نکته‌ی قابل توجه این است که در صورت انجام این عمل، آن‌ها مجبور به پرداخت دو حق‌الثبت هستند.
ولی به علت میزان اعتبار یکسان بین هر دو دفتر، صاحبان شرکت در اکثر موارد مراحل ثبت شرکتنامه را تنها در اداره‌ی ثبت شرکتها انجام می‌دهند. مفاد شرکتنامه پس از ثبت در دفتر ثبت شرکتها به منظور اطلاع عموم، آگهی می‌شود. در تعدادی از کشورها پس از اتمام مراحل تشریفات ثبت شرکت تضامنی در دفترخانه‌های رسمی، شرکای شرکت، مدارک مورد نیاز جهت اطلاع‌رسانی به عموم را به اداره‌ی ثبت شرکتها و یا دفتر دادگاه تجارت تحویل می‌دهند.
چه مواردی در شرکتنامه قید می‌شوند؟
در شرکتنامه لازم است برخی مسائل قید شوند که عبارتند از:
- اسم شرکت
- متد فعالیت شرکت
- نوع شرکت
- آدرس کامل شرکت و شعب آن
- مدیران و وظایف آن‌ها
- مقدار سهم‌الشرکه هر یک از شرکا
- و…
جمع‌بندی
همان‌طور که بیان شد، افراد به دلیل عدم وجود سرمایه‌ی کافی برای تأسیس شرکت به تنهایی، تمایل به ثبت شرکت تضامنی پیدا می‌کنند. آگاهی از تمامی شرایط و قوانین مربوط به این نوع از شرکتها، لازمه‌ی دستیابی هر چه سریع‌تر به موفقیت می‌باشد. بنابراین جهت جلوگیری از بروز هر گونه مشکل، رعایت تمامی شرایط و مراحل ثبت به وسیله‌ی صاحبان شرکت تضامنی امری حیاتی است.
در صورت تمایل به فعالیت در حوزه‌ی شرکت‌های تضامنی و یا به طورکلی ثبت شرکت ، مشاورین ما آماده ارائه خدمت به شما هستند.
سوالات متداول
سلام وقت بخیر
شرکتنامه به چه منظوره
سلام دوست عزیز ممنون از همراهی شما
در شرکتنامه مواردی مانند
اسم شرکت
متد فعالیت شرکت
نوع شرکت
آدرس کامل شرکت و شعب آن
مدیران و وظایف آن‌ها
مقدار سهم‌الشرکه هر یک از شرکا ذکر می‌شود.